Έφη Μάρκου: Η ροδόχρους νόσος των ενηλίκων

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

Η ροδόχρους ακμή, γνωστή και ως ακμή των ενηλίκων, είναι μία χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια του προσώπου με γενικά χαρακτηριστικά το έντονο ερύθημα και την αγγειακή διαστολή. Έχει διαπιστωθεί πως το 5-10% του πληθυσμού παγκοσμίως εμφανίζει ροδόχρου ακμή. Οι ακριβείς λόγοι που προκαλούν τη ροδόχρου ακμή είναι πολυπαραγοντικοί, γενετικοί και ανοσολογικοί. Πιο επιρρεπείς είναι όσο έχουν λεπτό, διάφανες και ανοιχτόχρωμο δέρμα. Στην πάθηση αυτή υπάρχει δυσλειτουργία των αδένων που παράγουν σμήγμα (λίπος).  Σημαντικό ρόλο στην παθολογία της νόσου διαδραματίζουν παθογόνοι μικροοργανισμοί όπως το Propionibacterium Acnes και το Demotex. Μηχανισμοί ερεθισμού των αγγείων (αγγειοσύσπαση και αγγειοδιαστολή) καθώς και η ενδοθηλιακή φλεγμονή των αγγείων  (νεοαγγειογένεση) συμβάλλουν στην εκδήλωση της νόσου.Η ροδόχρους ακμή είναι κοινή τόσο σε άνδρες, όσο  και γυναίκες, που διανύουν την τέταρτη και πλέον δεκαετία της ζωής τους και έχουν ανοιχτόχρωμο κυρίως δέρμα. Η ροδόχρους ακμή δεν είναι επικίνδυνη νόσος, αλλά επηρεάζει σε σοβαρό σημείο την εμφάνιση και την αυτοπεποίθηση των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Η φλεγμονώδης αυτή δερματοπάθεια δεν εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος, και μπορεί σε αρχικό στάδιο να εμφανιστεί απλώς ως μια παροδική ερυθρότητα σε κάποια σημεία του προσώπου όπως τα μάγουλα, τη μύτη, το μέτωπο ή το πηγούνι. Εξηγεί η Δρ.Έφη Π.Μάρκου, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος. Τ.επιμελήτρια Karolinska Institute & Central Hospital of Karlstad, Sweden, Επιστημονική Διευθύντρια Norsk Legesenter-Oslo, Norway.

Εξειδικευμένη  στη Περιβαλλοντική Δερματολογία & Αλλεργioλογία (Karolinska Institute-Enviromental Medicine),  Εξειδικευμένη Δερματοχειρουργός: Plastic Surgery Clinic – University Hospital of Örebro, Sweden, Μέλος  επιστημονικών εταιρειών: EADV, SSDV, NFDV, NLF,  ESCD, ΕΔΑΕ.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Ροδόχρου Ακμής;

Η ροδόχρους ακμή, στο αρχικό της στάδιο, εκδηλώνεται ως ερυθηματώδης δερματοπάθεια με ευρυαγγείες και κεντρικό ερύθημα προσώπου. Στο δεύτερο στάδιο, συνυπάρχουν βλατίδες και φλυκταινίδια, συνήθως κνησμώδη, ενώ υπάρχει έντονη σμηγματόρροια. Ειδική μορφή ροδόχρου νόσου αποτελεί η φυματώδης μορφή με επίμονο οίδημα και υπερπλαστική διόγκωση ανατομικών περιοχών του προσώπου π.χ. στη μύτη-ρινόφυμα. Τέλος, η ροδόχρους νόσος μπορεί να προσβάλει τους οφθαλμούς με φλεγμονή (βλεφαρίτιδα, επιπεφυκίτιδα, κερατίτιδα, χαλάζιο).

Τι μπορεί ο ασθενής να κάνει μόνος του;

Πέρα από το πλάνο της εξατομικευμένης θεραπείας, ο ασθενής πρέπει απαραιτήτως να ακολουθήσει συγκεκριμένη αγωγή με ειδικές κρέμες και βήματα περιποίησης του προσώπου κατ’ οίκον. Υπάρχει ένας συνδυασμός περιβαλλοντικών παραγόντων και τρόπου ζωής, που επηρεάζουν τα συμπτώματα της ροδόχρου ακμής. Καλό θα είναι να αποφεύγονται οι  έντονες κλιματολογικές αλλαγές του μικροκλίματος  π.χ.  οι πολύ υψηλές και οι χαμηλές θερμοκρασίες, τα καυτερά φαγητά, το καυτό νερό στο μπάνιο κοκ.  Άλλοι καταστάσεις που ευνοούν την έξαρση της ροδόχρου ακμής είναι οι επίπονες αθλητικές δραστηριότητες και φυσικά το στρες ή οι εκδηλώσεις θυμού.

Το κάπνισμα δε βοηθά τη ροδόχρου νόσο και μπορεί να την επιδεινώσει. Επίσης, είναι σημαντικό να αφαιρείται απαλά το μακιγιάζ ώστε να μην ερεθίζεται η επιδερμίδα. Η χρήση υψηλού δείκτη προστασίας συστήνεται ακόμα και τις ηλιόλουστες χειμερινές μέρες. Πολλές φορές οι συμβουλές των φίλων και των μη ειδικών είναι εσφαλμένες, ειδικά όταν πρόκειται για χρήση τοπικών κορτικοστεροειδών (κρέμα κορτιζόνης), θερμών ή ψυχρών επιθεμάτων και έντονης τριβής του προσώπου με συσκευές απολέπισης.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της ροδόχρου ακμής πραγματοποιείται από Δερματολόγο μετά από αξιολόγηση των κλινικών χαρακτηριστικών του δέρματος. Στην καλύτερη κλινική εκτίμηση βοηθούν οι νέες τεχνολογίες δερμοανάλυσης με χρήση  π.χ. πολωμένου φωτός, η δερματοσκόπηση και ο κατάλληλος ιατρικός φωτισμός.

Η αιτιοπαθογένεια της ροδόχρου ακμής έχει συσχετιστεί με την παρουσία των ακάρεων Demodex και ειδικότερα του είδους Demodex folliculorum, που υπάρχουν στο ανθρώπινο δέρμα. Η μόλυνση από το Demodex folliculorum συνήθως παραμένει ασυμπτωματική. Με άμεσο παρασκεύασμα μπορεί να ταυτοποιηθεί στο ιατρείο η παρουσία ακάρεων στο μικροσκόπιο.

Είναι σημαντικό να αποκλεισθούν άλλες πιθανές διαγνώσεις που προκαλούν παραπλήσια κλινική εικόνα (π.χ. ερυθηματώδης δισκοειδής λύκος, αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, φωτοδερματίτιδες). Η γνώση και η εμπειρία του γιατρού εγγυούνται την έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση, γι’ αυτό απευθυνόμαστε σε Δερματολόγο.

Πότε ζητάει ο ασθενής τη βοήθεια του ειδικού Δερματολόγου-Αφροδισιολόγου;

Η ροδόχρους ακμή παραμένει εφόρου ζωής, καθώς γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες δρουν χρονικά ανεπηρέαστοι. Η θεραπεία συνίσταται σε ανακούφιση από τα συμπτώματα, δεν εξαλείφει τη νόσο. Με τακτική επίσκεψη 2 φορές το χρόνο σε δερματολόγο, μπορεί να διατηρηθεί  το νόσημα σε ύφεση και  να αποφευχθούν οι έντονες εξάρσεις.

Πώς θεραπεύεται η ροδόχρους νόσος;

Η θεραπευτική προσέγγιση ακολουθεί το φαινότυπο, δηλαδή την κλινική εικόνα του ασθενούς, παρά τη σταδιοποίηση της νόσου. Η θεραπεία για λίγες ημέρες ή εβδομάδες δεν αρκεί για να αντιμετωπίσει τη νόσο. Η θεραπεία μπορεί να είναι τοπική αγωγή, συνδυασμός τοπικής αγωγής και από του στόματος θεραπεία και τέλος συνδυασμός αυτών με εξατομικευμένες και εξειδικευμένες θεραπείες στο ιατρείο ( χημικό peeling, Laser, LED φωτοθεραπεία, PDT-Φωτοδυναμική Θεραπεία).  Τοπικά σκευάσματα με θεραπευτική δράση περιέχουν ουσίες όπως: αζελαϊκό οξύ, μετρονιδαζόλη, νατριούχο σουλφακεταμίδη, θείο, ρετινοειδή, υπεροξείδιο βενζολίου, ιβερμεκτίνη και τη νεότερη βριμονιδίνη.  Η απο του στόματος αγωγή μπορεί να είναι αντιβίωση (τετρακυκλίνες ως επί το πλείστον) και ισοτρετινοϊνη. Σε μικρότερη κλίμακα χορηγούνται αντισταμινικά και νικοτιναμίδη, προπρανολόλη ή κλονιδίνη. Οι διεθνείς οδηγίες αντιμετώπισης της ροδόχρους ακμής προτείνουν το συνδυασμό θεραπευτικών σχημάτων για βέλτιστο αποτέλεσμα.

Τι νεότερο υπάρχει θεραπευτικά για τη ροδόχρου νόσο;

Laser  μηχανήματα, συσκευές παλμικού φωτός και  LED φωτοθεραπείες αποτελούν  σύγχρονα εργαλεία για τη θεραπεία του ερυθήματος και της τελαγγειεκτασίας. Τα laser με σύντομο μήκος κύματος εκπέμπουν φως, το οποίο απορροφάται επιλεκτικά μέσω των κορυφώσεων απορρόφησης της οξυαιμοσφαιρίνης ( 541 nm και 577 nm). Αυτό επιτρέπει την καταστροφή των επιφανειακών αγγείων χωρίς παράπλευρες απώλειες ιστού.

Στις τεχνολογίες Laser  χρησιμοποιούνται με επιτυχία: τα παλμικά laser χρωστικής ευρύτερης διάρκειας παλμού στα 595 nm, το παλμικό laser KTP στα 532 nm, το παλμικό laser Nd:YAG στα 1064 nm, το διοδικό laser στα 800-810 nm και το παλμικό laser Αλεξανδρίτη στα 755 nm . Χρήσιμα ενδέχεται να είναι και τα κλασματικά laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2) για τον εκ νέου σχηματισμό του κολλαγόνου του δέρματος και την ανανέωση με μη παρεμβατικό τρόπο, ειδικά στο φηματώδη φάση της νόσου.

Σε γενικές γραμμές απαιτούνται δύο έως τέσσερις θεραπευτικές συνεδρίες με laser ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα για τη ροδόχρου ακμή, αν και πάντα ο καθορισμός του αριθμού των συνεδριών γίνεται εξατομικευμένα. Νεότερο θεραπευτικό εργαλείο αποτελούν οι LED (Light Emitting Diode, δίοδος εκπομπής φωτός) Φωτοθεραπείες. Πιο αναλυτικά, με το ερυθρό φάσμα φωτός (633 nm) επιτυγχάνεται  αντιφλεγμονώδης δράση, δηλαδή μείωση της φλεγμονής, ενώ με το μπλε φάσμα φωτός (415 nm) επιτυγχάνεται αντιβακτηριακή δράση. Οι LED Φωτοθεραπείες είναι ανώδυνες, αποτελεσματικές και μη επεμβατικές.